Nội dung bài viết:
Nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường
Chế độ ăn người tiểu đường là vấn đề quan trọng nhất trong điều trị tiểu đường với mục đích nhằm đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng, cân bằng đủ cả về số lượng và chất lượng để có thể điều chỉnh tốt đường huyết, duy trì cân nặng theo mong muốn, đảm bảo cho người bệnh có đủ sức khoẻ để hoạt động và công tác phù hợp với từng cá nhân.
Chế độ ăn phải điều độ và hợp lý về giờ giấc và số lượng thức ăn trong các bữa chính và phụ để tránh tăng đường huyết sau ăn. Có thể chia làm 5 – 6 bữa nhỏ trong ngày. Với bệnh nhân đang điều trị insulin tác dụng chậm có thể bị hạ đường huyết trong đêm do vậy nên có bữa ăn phụ trước khi đi ngủ.
Theo khuyến cáo của Hiệp hội Đái tháo đường Châu Âu (EASD), chế độ ăn cho người đái tháo đường nên bao gồm 45 – 60% chất bột đường, trong đó nên sử dụng thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp hơn 55 và giàu chất xơ, 10 – 20% chất đạm như thịt, cá, trứng và 25 – 35% chất béo.
Các thực phẩm hằng ngày phải có chức năng hỗ trợ thanh lọc cơ thể, giúp hồi phục thành mạch, nâng cao hệ miễn dịch cơ thể.
Ngoài quan tâm đến chế độ dinh dưỡng, người bệnh cần vận động sau khi ăn, dành thời gian tập luyện thể dục thể thao để đảm bảo sức khoẻ, hỗ trợ điều trị bệnh.
Nắm vững được nguyên tắc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bệnh sẽ giúp chúng ta lựa chọn thực phẩm cho người tiểu đường nên và không nên sử dụng trong thực đơn hằng ngày.
Các loại thực phẩm cho người tiểu đường nên ăn
Nhóm tinh bột
Trong bệnh tiểu đường, đường huyết có chiều hướng tăng vọt sau khi ăn nhưng lại không chuyển hoá được để cung cấp năng lượng cho cơ thể vì thế chế độ ăn phải hạn chế gluxit (chất bột đường).
Người bệnh nên sử dụng các loại ngũ cốc nguyên hạt, đậu đỗ, gạo còn vỏ cám, rau củ... được chế biến bằng cách hấp, luộc, nướng, hạn chế tối đa rán, xào...
Người tiểu đường ăn gạo lứt tốt không? Do trong gạo lứt có chứa chất anthocyanin trong các loại gạo dược liệu là hợp chất có nhiều hoạt tính sinh học quý, có khả năng chống oxy hóa cao, có tác dụng làm giảm và phòng ngừa xơ vữa mạch máu, ngừa bệnh tiểu đường type 2…Vì vậy, gạo lứt là thực phẩm cho người tiểu đường có thể sử dụng.
Khoai lang là thực phẩm có chỉ số đường huyết dưới 55 nên là thực phẩm nhóm tinh bột mà người tiểu đường có thể sử dụng. Ngoài ra, chất xơ trong khoai lang có tác dụng rất tốt cho quá trình kiểm soát lượng đường huyết trong máu ở bệnh nhân tiểu đường.
Ngoài ra, Vitamin C và Beta - Caloren trong khoai lang có khả năng chống oxy hóa rất hiệu quả, giúp loại bỏ các gốc tự do gây nguy hại đến các tế bào trong cơ thể. Với những thông tin trên chắc bạn đã có câu trả lời người tiểu đường có ăn được khoai lang không?
Nên ăn khoai lang ăn cả vỏ, không nên ăn sống vì nó có thể gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và khiến lượng đường huyết tăng nhanh.(cap ảnh).
Một loại thực phẩm rất tuyệt vời dành cho người tiểu đường nữa đó là hạt chia. Trong 28g hạt chia có chứa 12g lượng tinh bột, đường và chất xơ mà chất xơ đã chiếm đến 11g trong số đó. Lượng chất xơ hòa tan có trong hạt chia thực sự có thể hạ thấp nồng độ đường trong máu vì chúng làm giảm tỷ lệ thức ăn vào ruột và được tiêu hóa.
Nhóm thịt cá
Người bệnh tiểu đường nên ăn cá, thịt nạc, thịt gia cầm bỏ da, thịt lọc bỏ mỡ, các loại đậu đỗ... được chế biến đơn giản như hấp, luộc, áp chảo nhằm loại bớt mỡ.
Cá béo là một trong những nhóm thực phẩm cho người tiểu đường lành mạnh nhất. Cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá mòi và cá trích đều là nguồn cung cấp omega – 3, cực kỳ tốt cho tim mạch, giúp bảo vệ tế bào mạch máu, giảm thiểu viêm nhiễm và cải thiện chức năng động mạch.
Ngoài cá, bạn cũng có thể ăn trứng để cung cấp chất đạm cho cơ thể. Thường xuyên ăn trứng có thể giúp bạn hạ nguy cơ bị mắc bệnh tim, giảm viêm nhiễm, cải thiện độ nhạy insulin và đồng thời tăng lượng cholesterol tốt HDL và giảm lượng cholesterol xấu LDL.
Nhóm chất béo, đường
Các thực phẩm có chất béo không bão hòa được ưu tiên trong chế độ ăn của người bệnh tiểu đường như dầu đậu nành, vừng, dầu cá, mỡ cá, olive...
Dầu oliu nguyên chất chứa axit oleic tốt cho sức khoẻ, cải thiện cholesterol tốt rất có lợi cho người tiểu đường type 2. Các chất chống oxy hoá giúp giảm viêm tấy, bảo vệ tế bào mạch máu...
Nhóm rau
Người bệnh tiểu đường nên ăn rau nhiều hơn trong thực đơn của mình thông qua các cách chế biến đơn giản như ăn sống, hấp, luộc, rau trộn nhưng không nên sử dụng nhiều loại sốt có chất béo. Ăn rau nhiều cũng là cách thức ăn kiêng cho người tiểu đường.
Các loại rau lá xanh vô cùng bổ dưỡng mà lại ít calo và tinh bột đường, giúp bạn hạn chế bị tăng đường huyết. Cải bó xôi, cải xoăn và các loại rau lá xanh khác đều là những nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất cho cơ thể, kể cả vitamin C.
Nghiên cứu về bệnh nhân tiểu đường đã cho thấy bông cải xanh có thể làm hạ nồng độ insulin và bảo vệ tế bào khỏi sự sản sinh các gốc tự do có hại trong quá trình trao đổi chất.
Nhóm hoa quả
Người tiểu đường nên ăn loại quả gì là thắc mắc của bệnh nhân và người thân. Người bệnh tiểu đường cần tăng cường ăn trái cây tươi, hoặc ép thành nước để uống, nên chọn lựa những loại hoa quả lượng đường thấp.
Các loại thực phẩm cho người tiểu đường nên ăn như bưởi, cam, cherry, quả bơ, đào,…đều có chỉ số đường huyết tối đa ở mức 69.
Dâu tây là một loại trái cây ít đường, có tính kháng viêm mạnh và giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh về tim. Trong dâu tây còn có chất Anthocyanin có khả năng giảm lượng cholesterol và insulin sau mỗi bữa ăn.
Chuối là một trong những loại trái cây được nhiều người yêu thích, vậy người tiểu đường có nên ăn chuối không? Hầu hết các loại trái cây đều tốt cho người tiểu đường, chuối cũng vậy. Tuy nhiên, khi ăn chuối chúng ta lưu ý không nên ăn trái quá chín vì trái chuối chín sẽ có hàm lượng đường cao hơn, chỉ nên ăn một trái chuối nhỏ và kết hợp với sữa chua để giúp chậm quá trình tiêu hoá và hấp thụ đường.
Các loại thực phẩm người tiểu đường nên tránh xa
Để quá trình điều trị bệnh tiểu đường đạt kết quả tốt nhất, người bệnh tiểu đường cần hạn chế các loại thực phẩm sau:
- Hạn chế ăn gạo trắng, bánh mì, miến, bột sắn dây, các loại củ nướng.
Nhiều bệnh nhân thắc mắc người bị tiểu đường có nên ăn xôi không? Gạo nếp là loại thực phẩm có chỉ số đường huyết cao sẽ khiến lượng đường tăng cao, các chuyên gia khuyến cáo người bệnh không nên ăn.
- Hạn chế các thực phẩm chứa chất béo bão hòa, nhiều cholesterol gây nguy cơ tăng bệnh tim mạch, không tốt cho sức khỏe nói chung và người bệnh tiểu đường nói riêng.
- Người bệnh tiểu đường không nên ăn thịt lợn mỡ, phủ tạng động vật, da của gia cầm, kem tươi, dầu dừa, các loại bánh kẹo ngọt, mứt, sirô, các loại nước có ga...
- Hạn chế tối đa các loại hoa quả sấy khô, mứt hoa quả... bởi loại này chứa một lượng đường rất cao, không hề tốt cho sức khỏe người bệnh.
- Không sử dụng rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích có hại cho sức khoẻ
Ngày nay người mắc bệnh tiểu đường ngày càng gia tăng. Đối với bệnh nhân tiểu đường cần thiết kế và tuân thủ chế độ dinh dưỡng phù hợp với tình trạng bệnh của mình, lựa chọn những thực phẩm cho người tiểu đường nên sử dụng để kiểm soát đường huyết, giữ cơ thể luôn khoẻ mạnh và tránh xa các biến chứng khác.
